Ieder jaar werpen damherten hun gewei af. Het is een proces dat zich onder invloed van hormonen voltrekt. De oudere, volwassen herten verliezen hun gewei het eerst en later volgen de jongere en nog niet volwassen herten. Bij damherten, speelt dit proces zich grofweg af in de maanden april en mei. In de omgeving van mijn woonplaats leven veel damherten en in het voorjaar, kijk ik dan ook altijd uit naar afgeworpen geweistangen. Ik heb inmiddels twee grote, nagenoeg onbeschadigde stangen in mijn bezit en enkele dagen geleden stuitte ik bij toeval op een tweede set. Erg leuk, want de twee kleine stangen, afkomstig van een jong damhert, lagen in een grasland op nog geen 100 meter van mijn woning. Het afwerpen gebeurt onder invloed van osteoclasten, cellen die het bot week maken en uiteindelijk zorgen, dat het gewei bij de aanhechting op de kop afbreekt. Onderstaande foto toont het breukvlak van een afgeworpen geweistang. Soms breken de stangen gelijktijdig af, maar het komt ook voor dat de tweede stang pas na enkele dagen valt. Direct na het afwerpen begint de vorming van een nieuw gewei, dat omgeven is door een fluwelen huid, het zogenaamde bastgewei. De fluwelen huid, wordt bast genoemd en is rijk aan bloedvaten, die het gewei van bouwstoffen voorzien. Maar de bast bevat ook veel zenuwen, die het groeiende gewei erg gevoelig maken. Dit is dan ook de reden dat gevechten in deze periode worden vermeden. Na ongeveer 4 maanden, -in de maand augustus- is het gewei volgroeid. De basthuid sterft af en laat los. Dit gaat gepaard met jeuk, waardoor het hert zijn gewei regelmatig langs bomen en takken schuurt, ook wel vegen genoemd. De huid hangt dan vaak als losse flappen aan het gewei. Nadat alle huid is afgeveegd, is de cyclus doorlopen. Het gewei is dan ongevoelig en zal alleen nog wat verkleuren. Een gewei is vooral bedoeld om te imponeren maar als het nodig is, ook om af en toe een robbertje mee te vechten. Ieder jaar groeit het gewei met het hert mee en wordt in de regel steeds groter en imposanter. Echter, de kwaliteit van de biotoop en de gezondheid van het hert spelen hierbij een grote rol, aangezien de vorming van een gewei veel mineralen (calcium) en energie vergt. Bij oude "bejaarde"herten stokt de groei van het gewei op een bepaald moment en zal het gewei juist in omvang en kwaliteit afnemen. Dit wordt terugzetten genoemd.

Tags: Damhert, Gewei